Deel IV De feniks van de Phoenix

In 1990 nam Jan Theelen even doortastend afstand van zijn levenswerk. Na een verdienstelijk leven van hard werken vonden hij en Truus dat het welletjes was geweest. Nu zouden ze het werk aan anderen laten en hopelijk nog veel jaren genieten van een welverdiende rust. De "zaak" werd overgelaten en dus moest er iets gebeuren met die meer dan 200 duiven die er huisden.
Jan verkocht alles in 1990. Maar de drang naar duiven en duivenspel was veel sterker dan hijzelf ooit vermoedde. Voor hij het wist was hij terug aan duiven toe en even snel was hij terug bij de kampioenen. Leef met ons mee hoe Jan Theelen, de eeuwige kampioen van de Phoenix zelf als een feniks terug verrees uit de as van zijn totale verkoop.

Wat voorafging

In de vorige bijdrage las u hoe Jan Theelen met meesterhand een oersterke duivenstam opbouwde en deze gedurende decennia wist op peil te houden en zelfs te versterken. De basis bouwde hij op met duiven van niet eens steeds grote namen, maar hij had het geluk - of was het kunde - om vrij snel in de goede soort te geraken. Met de invoer van een drietal Jos Hermansduiven boort hij een ware goudader aan en is vanaf dan definitief de te kloppen man op de meerdaagse fond. Zijn rood legioen wordt legendarisch en zijn duiven zijn fel gegeerd. Zeker wanneer blijkt dat anderen met ingevoerde Theelenduiven hoge nationale en internationale toppen scheren, is zijn naam gemaakt. De Theelenduif wordt een begrip dat de geschiedenis zal ingaan naast wereldnamen als van der Wegen, Aarden, van Wanroy.
Met de invoer van enkele Kuijpersduiven wordt de stam nog in de breedte versterkt. Jan Theelen lijkt voor eeuwig in het zadel te zitten... tot het sprookje plots schijnt te eindigen.

Donkere dagen

In december 1990 gaat Jan Theelen met pensioen. Vermits geen van de kinderen geïnteresseerd is om café te houden, wordt "de zaak" overgelaten aan derden en dus moeten ook de duiven weg. Bij de nieuwe woonst aan de kerk van Buggenum staat enkel een tuinhuisje. Er is dus niet meteen sprake van duiven over te wennen of wat dan ook. "Dan maar ineens een doortastende beslissing," moet Jan Theelen gedacht hebben en bij besluit om totaal te verkopen...
Op 1 en 2 december volgen dan twee zware of zijn het zwarte dagen in de melkersloopbaan van Jan Theelen. Het valt hem echt niet mee om 's avonds op 2 december door de totaal verlaten hokken te wandelen.... Na de verkoping loopt hij een paar dagen doelloos rond. Hij heeft het gevoelen dat hij een stuk van zichzelf verloren is. Hij mist de duiven, zoveel is duidelijk. "Nu heb ik niets meer..." zucht hij wel honderd keer.
De verkoping zelf - 230 stuks - gebeurt door de goede zorgen van De Duif en is financieel een onverhoopt succes. "Als ik eerlijk mag zijn", verklapt Jan Theelen ons zoveel jaar na de feiten, "brachten de duiven bijna drie keer zoveel op dan ik verwachtte. Meer dan vier en een halve ton! (of zowat 200.000 euro in de huidige munt omgerekend. En dat in 1990!). Ik wist echt niet dat mijn duiven zo gegeerd waren. En zeggen dat ik er mijn leven zoveel heb weggegeven of voor een habbekrats verkocht." Misschien is dát wel de verklaring geweest voor het succes: Jan heeft zoveel mensen gelukkig gemaakt met goede duiven, dat hij wereldwijd een niet te tellen aantal vrienden en aanhangers heeft. Dan lukt een totale verkoping altijd.

De herkansing

Op de verkoping bood een vrijwel onbekende Nederlander iedereen onder de tafel en zichzelf helemaal in de kijker. Hij bood zolang en zo fel tot hij vrijwel alle topduiven in beslag kon nemen. Het bleek te gaan om ene Jaap van der Heiden die zinnens was om met de Theelenduiven en nog wat Nederlandse toprassen een alles overtreffend kweekcentrum op te zetten in Bergen-aan-Zee. Het masterplan strandde vrij snel omdat Jaap in het voorjaar 1993 brutaal aan zijn levenseinde kwam. Juwelier Klaas Oosterhof kocht zijn hele collectie inclusief de Theelentoppers. Hij kweekte er zich op één seizoen een kot van vol en bracht de duiven toen in openbare verkoop. Op nauwelijks iets meer dan drie, vier jaar tijd kwamen de topduiven van Jantje Theelen dus twee keer op de markt. En weer haalden de Theelenduiven - 15 stuks in totaal en nu toch enkele jaren ouder - ongekende bedragen. Het was dan ook het kruim van de oude stam: Vale Marathon, Rood Diamantje, Rode Lady Barcelona, de vader van de Rode Lady zijnde een zoon 348 x Trutje (en dus nog een eigen broer van de 08 zelf), de Rode 92 zijnde een zoon van de 08, de nestzusters 007 en 008 die kleinkinderen waren van de 08, de Late Marseille alias de Vale 42, de Vetblauw Mooioog, de Vale 110... En deze keer was er geen onbekende bieder in de zaal die iedereen de mond snoerde.
Maar nu terug naar Jan Theelen zelf.

Je weet maar nooit

Bij de totale verkoop in 1990 was Jan Theelen niet helemaal zeker of hij ooit nog met duiven zou spelen. Als je echt totaal verkoopt, is het sowieso voor een groot stuk "herbeginnen", zelfs al heet je Jan Theelen.
Jan nam echter het zekere voor het onzekere en verhuisde in de loop van het voorjaar een ploeg jongen van de kwekers en vliegers naar de hokken van zijn schoonzoon Hans Gommans aan de Nussestraat in Buggenum. Je weet maar nooit. Het zou toch maar al te gek zijn om dergelijk levenswerk helemaal weg te gooien en zelf desgevallend terug op zoek te moeten gaan naar een goede duivensoort.
Eerlijk als goud koos Jan er wel voor om het spel volkomen eerlijk te spelen en werkelijk alles te verkopen. Niet een pluim van het duivenbestand op de berg werd behouden en evenmin werden stiekem duiven teruggekocht. Zelfs een jaarling die per ongeluk was blijven zitten en niet op de verkooplijst stond, werd niet behouden. Zo is Jan.
Iedereen kent ondertussen het vervolg: Jan Theelen kwam inderdaad even sterk terug als tevoren en zou zelfs in 1993 de eerste internationaal Barcelona winnen. Van een comeback gesproken. Maar we lopen vooruit.

De stille jaren

Na de verhuis werd er aan de Nussestraat een nieuw hok gebouwd, helemaal volgens de inzichten en ervaring van Jan Theelen zelf. Timmerman van dienst was duivenvriend Johan van Meerwijk die zelf met de Theelenduiven tot op vandaag behoorlijk uit de voeten kan.
Het nieuwe hok is gebouwd in twee etages. Onderaan is plaats voor jongen en nestduiven, boven zijn vooral hokken voor weduwnaars. De weduwnaars zitten direct onder de pannen. "Zo was het op de berg ook", zegt Jan, "dus waarom iets veranderen dat goed is?" Het hele hok is opgetrokken in rode ceder. Niet het goedkoopste hout, maar je hebt er een leven lang geen omzien naar. Een goed hok moet luchtig en droog zijn, aldus Jan Theelen. Maar daar zal wel niemand meer aan twijfelen (al wordt er wel vaker tegen gezondigd).
Van dan af wordt er volop gekweekt uit de jongen van 1990 en enkele van die negentigers worden overgewend van het naburige hok van zijn schoonzoon. Daarbij haalt Jan links en rechts nog wat terug van de eigen oude soort bij vrienden en kennissen. Waar het kan, haalt hij liefst kinderen en kleinkinderen terug van de wondere 10; Die 10 was dan ook de beste duivin die hij ooit bezat en bovendien een geslaagde cocktail van alle basisrassen van de oude soort. Daarbij krijgt hij nog links en rechts wat duiven: iedereen gunt het de gewezen kastelein dat hij zo snel mogelijk zijn comeback kan maken.
En dat doet onze kastelein ook. Op het nieuwe adres vliegt hij er meteen in en wint reeds in 1992 de 8e nationaal Marseille. Jan Theelen is terug van nooit weggeweest en de oude soort doet het nog steeds. Zoveel is duidelijk.
De Marseillewinnaar, later de Marseille genaamd, was er samen met 21 andere landgenoten 's avonds doorgekomen, zoals gezegd goed voor een 8/5919 nat. De volgende morgen is Theelen er opnieuw vroeg bij en wint nog de 34 nat. met een hokgenoot.
De Marseille wint in 1993 1e Bergerac in Samenspel, goed voor een 37 prov Bergerac van bijna 10.000 duiven en blijft dan achter op Marseille.
Gelukkig voor Theelen vindt een voorbijganger het dier zwaargewond in een ... vuilnisbak ergens in debuurt van Versailles. De barmhartige Samaritaan ontfermt zich over het dier en zo geraakt de halfdode crack terug bij Theelen... En dan vraag jij je soms af waar je goede duif gebleven is...

Jongensdroom

Welke fondspeler heeft nooit de jongensdroom gekoesterd om ooit op het allerhoogste schavotje te staan op de internationale wedvlucht uit Barcelona?
In 1993 werd die droom waarheid voor Jantje Theelen uit Buggenum. Hij is er nog steeds niet helemaal van bekomen als hij het vertelt.
Op 3 juli 1993 komen 33.196 duiven los in Barcelona. Daaronder een freel zwart duivinnetje van Jan Theelen. Het is een zware en heroïsche Barcelona die tot donderdag zal open staan. Op zondag pakt Jan Theelen om 09.03 uur voor 1132 km. Zijn duifje is daarmee 1 uur vooruit op de duif van Haren-van Stiphout uit Venray. Derde internationaal is voor Emiel Kabergs uit Grazen, nationale winnaar België.
Theelen pakt 7 op 10. Zijn duiven hebben bloedvorm. Toch moet hij de internationale belangstelling voor een stuk delen met wijlen Hub Peeters uit Oler-Grathem die toen een reuzeserie neerzette en 7, 20, 53 en 56 nationaal won met zijn ingeteelde Cattrysses van Jan Schreurs. Ook de gebr. Brügemann speelden zich in de kijker op deze moordende Barcelona met 5e en 45e nationaal met respectievelijk Orhan en Myra. Dit even terzijde.

De winnares

De winnares van Theelen met ring NL1164925-90 was een cadeau van vriend Harrie Bax uit Maarheeze en voerde zowat 70% Kuijpersbloed met toch ook een inslag Theelen uit de lijn van de Linkse. Haar vader was de 2501991-87 een bijna pure Kuijpers en de moeder 1773643-85 was een dochter uit het basiskoppel van Wim Bax, Budel. Dit koppel bestond uit een doffer direct Kuijpers x een duivin uit de lijn van de Linkse van Theelen x Aarden.
Jan gaf ze mee op haar derde nest op een jong van 9 dagen dat hij voor de inkorving een uur alleen had opgesloten in de halve bak, zodat de jonge moeder er niet bij kon. Heeft dat haar extra gemotiveerd? Feit is dat ze alle concurrenten een vol uur in de wind zette en op grandiose wijze Barcelona op haar naam schreef.
Rikky werd ze gedoopt naar de (toen) jongste kleinzoon Rik. Het was een fier zwart witoogske. Jammer genoeg bleef ze niet in Buggenum. Er werd zo een imposant bedrag voor geboden dat Jan Theelen, zoals zoveel vóór en na hem, zwichtte en het risico niet durfde lopen dat er met die kostbare duif wat zou mislopen. Rikky verhuisde naar de toenmalige miljoenencombinatie Luc Sioen - Chuang Deng-Fu in Moorslede. Gelukkig voor Jan kon hij er achteraf toch wat van terughebben via Mark Vande Riviere met wie hij wel vaker duiven ruilde. Bij Wiel Brouwers had Jan het geluk later nog een eigen zoon van de Rikky gratis terug te kunnen halen. Hij was wel al fel versleten maar heeft in Buggenum toch nog 5 jongen gegeven. Maar alle beetjes helpen en zo komt het dat je vandaag toch nogal wat Rikkybloed treft op het hok Jan Theelen.

1993-1995 Driemaal generaal kampioen

Na de stunt van 1993 weet heel de wereld wel dat Jan Theelen helemaal terug is. Zijn kolonie ziet iets minder rood dan voor de verkoping, maar de resultaten zijn van dezelfde klasse.
Gretig pikt hij links en rechts zijn kampioenschappen mee. In 1994 wordt hij 3e in de Nationale Marathon. In 1995 wordt Jan Theelen Kampioen van de morgenlossing en tevens voor het derde jaar op rij Generaal Kampioen bij de Fondvrienden Noord-Limburg. In 2000 wint hij categorie 8 (lees grote inkorvers) van de ZLU Fondspiegel met 4/10 Barcelona, 11/25 Marseille en 7/14 Perpignan. In 1997 heeft hij de beste fondduif van Nederland over 5 seizoenen gerekend.
Maar om heel eerlijk te zijn: een kweekkoppel zoals de 348 x Trutje heeft Jan niet meer. Zo vreemd is dat natuurlijk niet: het mag immers een mirakel heten als je dergelijk koppel ééns in je leven treft.
Toch vliegen er weer beroemde duiven boven Buggenum. Eén ervan is de vale NL90-1240375 beter bekend als "De Vooruitvlieger" . Deze vale doffer won maar liefst 18 prijzen op de meerdaagse fond. De Vooruitvlieger kwam ook op de kortere afstanden. Zo vloog hij eens los de 1e uit Creil. Maar met even veel panache won hij ook een 1e Soustons. Nationaal was dat goed voor 59/19721. Daarnaast harkte hij nog andere kopprijzen bijeen op de nationale vluchten: 73, 101, 142 en 162 enz.
De Vooruitvlieger werd tevens beste duif van de Nationale Fondspiegel over de periode 1993-1997. Daarvoor moet je over goede papieren beschikken.
Dat de Vooruitvlieger ook kon kweken, bewees zijn zoon de Luuk, NL1928903-97, door voor Jan maar liefst 11 prijzen te winnen op de overnacht, waarbij 3 keer binnen de eerste 30 nationaal.

Weer op dreef

Met één goede duif, zelfs al heet hij de Vooruitvlieger, win je geen kampioenschappen. Daarvoor heb je nog wel wat meer nodig. Zo beschikte Jan in de jaren na de verkoping ook nog over een minstens even goede, namelijk de "Kampioen 366" alias de "Jorrit", NL 1240366-90. Deze Jorrit was nog een halfbroer van de Autowinnaar van de combinatie van den Eijnde-Bernhards, een directe Theelen uit dezelfde moeder. De Kampioen 366 kwam aan zijn naam door het winnen van de eerste prijs in het fondkampioenschap van het Samenspel in Leudal.
Jorrit - of als je het wil de Kampioen 366 - was net als de Vooruitvlieger eentje van de fameuze generatie van het verkoopjaar 1990. Hij droeg voetring NL1240366-90.
Jorrit kwam uit de moeder van de Autowinnaar. Moeder is namelijk de NL235147-81, een volle zus van de 10.
Vader van Jorrit was een zoon van de Vale 704 met het Gouden Kuijperke. De Vale 704 was een halfbroer van de Vale Marathon uit de fenomenale 60-duivin. Het kan erger.
Jorrit maakte Jan Theelen blij met 17 prijzen op de grote fond, met onder meer:

• 34/28896 nat. Dax; 1/473 Dax in Leudal
• 258 nat. Soustons
• 28 nat. Saint-Vincent
• 38 nat. Saint-Vincent
• 5/369 Dax in Leudal; nat. 244/19721
• 96 nat Dax
• 137 nat. Saint-Vincent
• 244 nat. Dax

De Dax

Een andere topper uit die periode was de fameuze Dax NL 2736634-91. Deze Dax kwam uit de lijnen van het Gouden Kuijperke, het Rood Diamantje en de Liesbeth.
In 1993 wint deze Dax 2/926 op Dax ZLU. Dat was internationaal goed voor 11/9202. In de Euregio wint hij 3/1204.
De moeder van de Dax, 1240384-90 won zelf ook 9 prijzen op de overnacht en was medewinnaar van de eerste serie van 3 op Dax 1993. Ze is een kleindochter van o.a. het Gouden Kuijperke en het Rode Diamantje.
De Dax werd zwaar gewond maar herstelde toch nog. Het jaar erna werd de pechvogel die wat trager was geworden, gepakt door de roofvogel... Jammer, maar dat hoort nu eenmaal bij het leven van duif en duivenmelker.

Mabel NL 2342447-00

Jan Theelen bleef met de regelmaat van de klok duiven kweken van het slag van de Luuk en tutti quanti, duiven die de zware fond meer dan aankonden. Maar in 2000 kweekte Jan Theelen er weer eentje die boven de rest uitstak, echt een kei van een duivin. Toen bleek hoe goed ze was wilde Jan haar een prinselijke naam geven en noemde ze Mabel, naar Mabel Wisse Smit, de wat omstreden eega van prins Johan Friso van Oranje-Nassau, tweede zoon van koningin Beatrix.
Vader van Mabel - de duif dan - komt uit de echte toplijnen van Jan Theelen: met name uit een broer van het Rood Diamantje, zoon dus van de Vale Marathon x 10, met een dochter van de Rikky via Luc Sioen.
Moeder Mabel is van '98 en dochter van een zoon uit de Jorrit x een dochter van de voornoemde Vooruitvieger. Grootmoeder van Mabel is "Guusje" een duivin die Theelen bekwam als bon bij Thei Hermans uit Helden-Beringe. Guusje kwam daar uit een broer van de 1 nat. Dax. Guusje won voor Jan Theelen 37 en 196 int. Barcelona.
Mabel zelf won 15 prijzen op de grote fond. Daarbij waren onvervalste toppers
20/16377 nat. Dax
32 prov. St. Vincent; 46/16621 nat.
131/13456 nat. Dax
42/5071 prov. Bordeaux

Nog een generatiegenoot van Mabel is de Theo, NL1271615-99. Deze Theo kwam van Theo Hubers uit Didam, soort gebr. Borgmans uit Reusel. Theo won 7 prijzen op de grote fond, waarbij
91/10058 prov. Bordeaux
124/7459 nat. Marseille ZLU
89/7083 nat. Perpignan ZLU
274/6699 nat. Marseille ZLU
Daarna bleef de Theo achter vanuit Dax 2004. "Een van de velen die sneuvelen op het zogenaamde veld van eer," moet Jan Theelen toen gedacht hebben. Groot was dan ook zijn verbazing toen de Theo in voorjaar 2005 terugkeerde. Hij was in dermate goede conditie dat het duidelijk was dat hij ergens ontsnapt was uit de kweekren van een minder scrupuleuse "liefhebber". Jammer dat dergelijke feiten onze sport ontsieren.

Sjaen

Het was een tijdje geleden dat Theelen nog een provinciaal won. In 2005 was het dan weer zover en dat nog wel op een moordend zware Saint-Vincent. Zijn winnaar, de Sjaen NL1975323-02, genoemd naar zijn zoon Sjaen of Eugène, doet nog amper 881 m/minuut. Hij laat hiermee wel 4866 concurrenten achter zich.
Nationaal is deze provinciale zege goed voor een 7e prijs.
Dat Sjaen een hele goeie is, bewees hij reeds het jaar ervoor door 12/13456 te winnen uit Dax.
Vader van de Sjaen, namelijk de NL1271759-99 was een duif uit samenkweek met Cor de Heijde uit een zoon van de Klamper x een zus van het Rood Diamantje.
Moeder kwam van Nouwen-Paesen, Peer (Grote-Brogel), uit hun bekende 737-92 of het oude Cattryssebloed.
Voor Jan Theelen was deze spetterende overwinning echt hartverwarmend. Het was de vierde keer dat hij "zijn" Saint-Vincent provinciaal won. En als het van Jan afhangt wil hij daar best nog een vijfde keer aan toevoegen.
Wat hij daar allemaal voor doet, lees je volgende week in een openhartige verklaring van een man die weet dat roem en verlies dicht bij elkaar liggen in de duivensport, een kampioen die uit de harde ervaring weet dat je klappen kunt uitdelen, maar er ook krijgen. Soms meer dan je wil.

BIJ DE FOTO's

bij hok Nussestraat.jpg
Het nieuwe hok aan de Nussestraat, opgetrokken in rode ceder. Het is een deugdelijk hok in twee etages: onder is plaats voor jongen en nestduiven, boven zitten de weduwnaars en nog een ploeg nestduiven.

bij Vooruitvlieger.jpg
De vale NL90-1240375, beter bekend als "De Vooruitvlieger", won 18 prijzen op de meerdaagse fond. Wint o.a. 1e Creil en 1e Soustons in Leudal.
Beste fondduif van Nederland in de competitie van de Fondspiegel over de periode 1993-1997.

bij Jorrit.jpg
De "Kampioen 366" alias de "Jorrit", NL 1240366-90 was een halfbroer van de Autowinnaar van de combinatie van den Eijnde-Bernhards.
Jorrit komt 17 maal op tijd thuis van de grote fond, met onder meer 34/28896 nat. Dax, 28 nat. Saint-Vincent en 38 nat. Saint-Vincent.

bij Rikky-b.jpg
Rikky, NL1164925-90, was een geschenk van Harrie Bax uit Maarheeze.Blijkbaar een geschenk uit de hemel, want ze wint in 1993 overtuigend Barcelona internationaal met een vol uur voorsprong en dat tegen 33.196 in een loodzware wedstrijd.

bij Jan met Rikky.jpg
Jan Theelen met kleinzoon Rik. Rik(ky) was destijds nog een peuter toen zijn naamgenootje, de Rikky, Barcelona op haar naam zette. Jan Theelen en zijn kleinkinderen, dat is dikke vriendschap.

bij Luuk.jpg
Deze zoon van de Vooruitvlieger, de Luuk, NL1928903-97, wint voor Theelen 11 prijzen op de overnacht, waarbij 3 keer binnen de eerste 30 nationaal.

bij Mabel-b.jpg
Mabel met ring NL 2342447-00 is een van de toppers van de laatste jaren in Buggenum. Deze prinses wint voor Jan Theelen 15 prijzen op de fond met daarbij 20/16377 nat. Dax.

bij Theo.jpg
Theo, NL1271615-99, een krijger van Theo Hubers uit Didam uit de bloedlijnen van de gebr. Borgmans uit Reusel, wint voor Theelen 7 prijzen op de grote fond. Zo mogen ze hem er nog brengen.

• Vorige
• Volgende